Dưới ánh nắng vàng rực rỡ của tỉnh Bắc Giang, có một ngôi chùa linh thiêng nổi bật giữa cảnh quê yên bình – đó chính là Chùa Vĩnh Nghiêm, một biểu tượng vượt thời gian của tôn giáo và văn hóa Việt Nam. Đã từ rất lâu, ngôi chùa cổ kính này đã trở thành một điểm dừng chân không thể bỏ lỡ cho những ai muốn tìm kiếm sự tĩnh lặng và cảm nhận vẻ đẹp tinh tế của kiến trúc cổ xưa.
Tên và vị trí của chùa
Chùa Vĩnh Nghiêm là một ngôi chùa cổ nằm giữa làng Đức La, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. Ngôi chùa này còn được biết đến dưới tên gọi khác là “chùa Đức La” và lễ hội diễn ra tại đây thường được gọi là “lễ hội La”.
Chùa có vị trí rất đẹp, đúng thế đất phong thủy của người xưa “ đầu gối sơn, chân đạp thủy”. Trước mặt chùa là ngã ba nơi giao thoa giữa hai con sông Thương và sông Lục Nam, lưng tựa vào núi Cô Tiên. Xung quanh chùa là những ngôi làng bình yên, những bờ tre kiên cường và những cánh đồng xanh tốt.
Hiện nay, trụ trì của chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang là TT. Thích Thiện Văn, người cũng là Trưởng Ban Tôn giáo Phật giáo Việt Nam tỉnh Bắc Giang. Ông là người đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và duy trì các hoạt động tôn giáo và văn hóa tại chùa Vĩnh Nghiêm, đồng thời đứng đầu trong việc quản lý Ban Tôn giáo Phật giáo Việt Nam tỉnh Bắc Giang.
Lịch sử chùa
Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang có một lịch sử lâu đời, góp phần quan trọng vào sự hình thành và phát triển của Phật giáo tại Việt Nam. Lịch sử của chùa có nguồn gốc từ thế kỷ XI, thời kỳ đầu của triều đại Lý. Lúc đó, chùa có tên là chùa Đức La. Tuy nhiên, mãi đến cuối thế kỷ XIII, dưới triều đại của Phật hoàng Trần Nhân Tông (1010-1028), chùa mới thực sự nổi tiếng và được mọi người chú ý tới.
Thời điểm đó, Phật hoàng Trần Nhân Tông đã quyết định mở rộng và xây dựng lại chùa Đức La, biến nó thành một trung tâm Phật giáo lớn của thời Trần. Trong quá trình này, chùa được đổi tên thành Chùa Vĩnh Nghiêm. Đây cũng là thời kỳ mà Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, một trong những nhánh quan trọng của Thiền phái Trúc Lâm ra đời và phát triển mạnh mẽ tại chùa Vĩnh Nghiêm. Thiền sư Trúc Lâm Hạo Kiện đã đóng góp quan trọng vào việc thúc đẩy phong trào Thiền Trúc Lâm tại đây.
Sau này, trong quá trình phát triển của Phật giáo Việt Nam, một số vị sư từ Bắc đã di chuyển xuống phương Nam và đã xây dựng một ngôi chùa Vĩnh Nghiêm thứ hai tại Sài Gòn (nay là thành phố Hồ Chí Minh), tọa lạc tại số 339 đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường 7, Quận 3. Ngôi chùa này trở nên rất nổi tiếng tại Việt Nam và thậm chí nổi tiếng hơn cả ngôi chùa gốc tại Bắc Giang. Chùa Vĩnh Nghiêm tại Sài Gòn cũng là một trung tâm tôn giáo và văn hóa quan trọng, thu hút đông đảo người tin theo Phật giáo và du khách đến tham quan.
Kiến trúc của chùa Vĩnh Nghiêm
Chùa Vĩnh Nghiêm là một trong những ngôi chùa tiêu biểu về kiến trúc cổ điển và độc đáo tại Việt Nam. Với tổng diện tích khoảng 1 ha, chùa thể hiện sự cân xứng và hài hòa trong lối kiến trúc của mình.
Tổ hợp kiến trúc chính
Chùa Vĩnh Nghiêm bao gồm 5 tổ hợp kiến trúc chính là Tam quan, Tam bảo, Nhà Tổ đệ nhất, gác chuông và Nhà Tổ đệ nhị. Mỗi tổ hợp này được xây dựng với mục đích và chức năng riêng biệt trong nghi lễ tôn giáo và cuộc sống hàng ngày của các phật tử.
Lối kiến trúc truyền thống
Chùa Vĩnh Nghiêm được xây dựng theo lối kiến trúc chùa tháp truyền thống của Việt Nam. Điều này bao gồm sự cân đối và quy chuẩn trong việc xây dựng các công trình, với các mái chùa cong và các tòa nhà có hình dáng đặc trưng.
Bảo tồn bản sắc Phật Việt:
Kiến trúc của Chùa Vĩnh Nghiêm thể hiện sự giàu bản sắc của Phật giáo Việt Nam. Đây là một trong những ngôi chùa cổ duy nhất mà không nơi nào trong vùng có thể sánh bằng. Chùa Vĩnh Nghiêm được xem là một “đại danh lam cổ tự” của Phật giáo Việt Nam.
Bia đá và tháp mộ:
Trong khuôn viên chùa, có một tấm bia đá to gồm 6 mặt, dựng năm Hoằng Định thứ 7 (1606). Ngoài ra, có một vườn tháp mộ chứa di tích của 5 vị sư quan trọng, nhấn mạnh sự tôn trọng và bảo tồn kỷ vật tôn giáo.
Chùa Vĩnh Nghiêm đã trải qua nhiều giai đoạn tu sửa và bảo tồn để duy trì tính nguyên vẹn của kiến trúc và di tích lịch sử. Mọi công trình tu sửa được thực hiện theo lối cổ xưa để không làm mất đi bản sắc văn hóa hàng ngàn năm. Hiện nay, Chùa Vĩnh Nghiêm vẫn tiếp tục được trùng tu và phục dựng để duy trì vẻ đẹp và giá trị văn hoá của nó. Đặc biệt, việc phục hồi cổng tam quan với bậc rồng mây từ gạch đã tạo nên một điểm nhấn độc đáo và tôn thêm vẻ đẹp của ngôi chùa này.
Những điểm nổi bật tại chùa Vĩnh Nghiêm
Chùa Vĩnh Nghiêm là một di tích nổi bật không chỉ về kiến trúc mà còn về giá trị tôn giáo và văn hóa.
Tượng Phật các vị Tổ: Trong khuôn viên chùa, bạn có thể thấy nhiều tượng Phật, bao gồm tượng các vị Tổ của dòng Trúc Lâm, tượng Hộ pháp và tượng La Hán. Các tượng này được tôn vinh và thờ phụng bởi các phật tử và đạo sĩ thường xuyên đến chùa.
Chiếc mõ độc đáo: Trong chùa, có một chiếc mõ đặc biệt, dài gần nửa mét, được sơn đen bóng và có lỗ thoát âm có đề hai dòng chữ Phạn. Đây là một trong những di tích độc đáo của chùa và có giá trị lịch sử lớn.
Kho sách cổ: Chùa Vĩnh Nghiêm từng là nơi đào luyện tăng đồ Phật giáo, do đó, nó có một kho sách cổ quý giá. Trong kho sách này, có những bộ ván kinh cổ có từ hơn 700 năm, như Sa di tăng Sa di lì tỳ khiêu lỵ (348 giới luật), bộ Yên Tử nhật trình từ thế kỷ 15 (quá trình hình thành phái Trúc Lâm), Hoa nghiêm sớ, Di đà sớ sao, Đại thừa chỉ quán, Giới kinh ni và nhiều bộ sách khác. Những bản khắc này vẫn được lưu truyền với từng nét chữ sắc sảo và tinh tế. Chúng được coi là kho sách cổ vô cùng quý giá của người Việt Nam.
Kệ ván in kinh: Ngày nay, có nhiều kệ ván in kinh sử vẫn được bảo tồn tại chùa. Đây được gọi là “khắc in” và nó là minh chứng cho việc Chùa Vĩnh Nghiêm từng thống lãnh 72 chốn tùng lâm.
Kho mộc thư của chùa Vĩnh Lâm: Đây là nơi lưu giữ và bảo tồn hàng nghìn bản ván in, chứa đựng kiến thức tôn giáo, triết học và văn hóa của dân tộc Việt Nam qua nhiều thế kỷ.
Tại Chùa Vĩnh Nghiêm hiện nay vẫn giữ được 34 đầu sách với gần 3000 bản khắc. Mỗi bản khắc bao gồm hai mặt, mỗi mặt có khoảng 2000 chữ Nôm và chữ Hán. Điều này tạo nên một tài liệu vô cùng đa dạng và phong phú, phản ánh sự phát triển và thay đổi trong tôn giáo và văn hóa của Việt Nam qua các thời kỳ lịch sử.
Kích thước của các mộc bản không giống nhau và tùy theo từng loại kinh sách. Bản khắc lớn nhất có chiều dài hơn 1m, rộng 40 đến 50cm, trong khi bản nhỏ nhất chỉ khoảng 15 x 20cm. Điều này cho thấy sự linh hoạt trong việc sản xuất và lưu trữ tài liệu tôn giáo.
Một điểm đặc biệt của kho mộc thư tại Chùa Vĩnh Nghiêm là chất lượng bảo tồn vượt thời gian. Bề mặt các ván in thường được phủ một lớp màu đen bóng, đó là dấu vết của mực in còn sót lại trên bề mặt bản khắc sau những lần in ấn. Lớp mực in này đã bảo vệ các bản khắc khỏi bị mối mọt và ẩm mốc, giúp chúng tồn tại qua hàng trăm năm mà không hề bị hao mòn.
Chùa Vĩnh Nghiêm được UNESCO công nhận và trao Bằng công nhận 3000 mộc bản là di sản tư liệu ký ức thế giới. Đây chính là minh chứng cho giá trị lịch sử và văn hoá của chùa, cũng như sự tôn vinh cho việc bảo tồn và quản lý các tài liệu quý báu của Phật giáo Việt Nam.
Hoạt động và lễ hội tại chùa
Lễ hội tại Chùa Vĩnh Nghiêm thường được tổ chức vào ngày 14 tháng 2 âm lịch hàng năm. Lễ hội này thu hút một lượng lớn người dân địa phương cùng với khách du lịch từ trong và ngoài nước. Trong lễ hội, người ta có cơ hội tham quan chùa, tham gia các nghi lễ tôn giáo, cùng với các hoạt động văn hóa truyền thống như biểu diễn nghệ thuật, triển lãm, và các hoạt động giáo dục về Phật giáo và văn hóa Việt Nam.
Lễ hội Chùa Vĩnh Nghiêm gắn liền với tôn giáo Trúc Lâm Yên Tử. Hơn 700 năm qua, tôn giáo này đã trải qua nhiều biến cố và gắn liền với lịch sử của Việt Nam. Tôn giáo Trúc Lâm Yên Tử vẫn tồn tại và phát triển mạnh mẽ, với tinh thần và tư tưởng của dòng thiền này vẫn được tu học và thực hành bởi tăng ni và phật tử trên khắp Việt Nam.
Năm 2013, Lễ hội Chùa Vĩnh Nghiêm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Điều này thể hiện giá trị lịch sử và văn hóa của lễ hội này đối với Việt Nam và giúp bảo tồn và tôn vinh các giá trị này.
Đến năm 2015, chùa Vĩnh Nghiêm tiếp tục được xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt, nhấn mạnh sự quan trọng của nó trong văn hóa và tôn giáo của Việt Nam.
Thời gian mở cửa và đường đi đến chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang
Thời gian mở cửa:
Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang mở cửa hàng ngày từ 7 giờ sáng đến 18 giờ chiều, từ thứ 2 đến Chủ Nhật. Tuy nhiên, vào những dịp đặc biệt như mùng 1, ngày Rằm và các ngày lễ đạo Phật, chùa có thể có thời gian đóng mở cửa khác nhau. Nên trước khi đến, bạn nên liên hệ với chùa để biết thêm chi tiết về lịch mở cửa.
Hướng dẫn đường đi:
Để di chuyển đến Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang, bạn có thể sử dụng các ứng dụng bản đồ trực tuyến như Google Maps để tìm đường dẫn cụ thể và thuận lợi.
Chùa Vĩnh Nghiêm nằm tại làng Đức La, xã Trí Yên, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang. Nếu bạn đang ở Bắc Giang hoặc các vùng lân cận, bạn có thể sử dụng bản đồ để tìm lối đi ngắn nhất đến chùa.
Khi bạn đến nơi, bạn có thể đi theo lộ trình từ cổng tam quan, tiến sâu vào khoảng 100m nữa để đến các kiến trúc độc đáo của chùa như Tòa tiền đường, thiêu hương, thượng điện, nhà tổ đệ nhất, gác chuông, nhà tổ đệ nhị, hai dãy hành lang đông tây.
Hai bên đường chùa được trang trí bằng những khóm thông khoảng tầm 1m, tạo thành một không gian tùng lâm thơ mộng.
Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang là một nơi thích hợp để bạn tìm hiểu về lịch sử, tôn giáo và văn hóa của Việt Nam, cũng như để tìm kiếm sự bình an và tĩnh lặng trong tâm hồn.
Chúng tôi hy vọng bạn sẽ có một hành trình thú vị và ý nghĩa khi đến thăm Chùa Vĩnh Nghiêm Bắc Giang.
Bình luận