CHÙA VĨNH NGHIÊM LÀ NƠI KHẮC, IN ẤN KINH, SÁCH GIÁO LÝ, THIÊN PHÁI CHÚC LÂM TẠI CHÙA VĨNH NGHIÊM TỪ THẾ KỈ XIII ĐƯỢC GHI RÕ TRONG SÁCH CHÍNH SỬ VIỆT NAM. MỘC BẢN CHÙA VĨNH NGHIÊM LÀ CỔ VẬT NGUYÊN GỐC, ĐỘC BẢN VÀ LÀ TƯ LIỆU GÓP PHẦN NGHIÊN CỨU NHIỀU LĨNH VỰC: TÔN GIÁO, NGÔN NGỮ, VĂN HỌC, Y HỌC, MỸ HỌC.
VỀ TÔN GIÁO
Thiền phái Trúc Lâm do Trần Nhân Tông- vị hoàng đế đi tu sáng lập là phật phái riêng việt đầu tiên của Việt Nam trên cơ sở tiếp thu có chọn lọc Phật giáo ở Ấn Độ và Trung Quốc, vừa phù hợp với đặc trưng của văn hóa Việt Nam vừa khẳng định được bản lĩnh tự chủ trong việc tiếp thu tinh hoa văn hóa nước ngoài.
Khác với các giáo phái khác dựa vào thế lực siêu nhiên bên ngoài, Thiền phái Trúc Lâm là phương cách tu hành tự bản than, sống thuận theo quy luật của tạo hóa, lạc quan trước mọi hoàn cảnh, đưa tư tưởng Phật giáo nhập thế thâm nhập sâu vào dân gian Việt Nam bao đời nay và ngày nay tiếp tục phát triển phổ biến rộng rãi ở nước ngoài.
VỀ NGÔN NGỮ
Một số mộc bản chùa Vĩnh Nghiêm được khắc bằng chữ Nôm, là loại văn tự của riêng người Việt Nam ra đời từ thế kỉ XII, khác biệt các loại văn tự khác trên thế giới. Đây cũng là bước ngoặt đánh dấu quá trình phát triển của hệ thống văn tự Việt Nam, được sử dụng một cách có hệ thống trong trước tác của Phật hoàng Trần Nhân Tông và các cao tặng Thiền phái Trúc Lâm cũng như các trí thức đương thời. Họ sử dụng chữ Nôm để viết lời thuyết pháp dưới dạng văn vần (tiện cho việc phổ biến giáo lí nhà Phật vào dân gian) . Những lời thuyết pháp được viết bằng chữ Nôm là những tổng kết ngắn gọn dưới dạng thơ hoặc là những diễn giải tư tưởng Phật học dưới lăng kính của người Việt Nam.
VỀ VĂN HỌC
Bản sách Thiền tông bản hạnh gồm nhiều tác phẩm văn học khác nhau: Yên Tử sơ thường Trúc Lâm Trần triều Thiền tông bản hạnh thể hiện dưới dạng thơ lục bát gồm gần 800 câu (kể về sự tích thiền phái Trúc Lâm và sự thịnh hành của các nhà sư triều Trần) của Thiền sư Chân Nguyên, miêu tả cảnh đẹp của chùa chiền và quan trọng hơn là cảnh đẹp của tâm hồn người đã đắc đạo, cho thấy kết quả của việc tu hành dựa theo bản lực của thiền phái Trúc Lâm. Đương thời, hướng dẫn phương pháp dạy dỗ con cái rèn luyện thế hệ trẻ theo chuẩn mực đạo đức của người Việt đương thời.
VỀ Y HỌC
Là sự đúc kết, kế thừa kinh nghiệm dân gian, khảo nghiệm, tinh túy về y dược phương Đông thời bấy giờ. Mộc bản là để truyền bá, phổ biến kinh nghiệm, vừa thể hiện lòng nhân ái của đạo Phật, qua đó nâng cao vị thế của nhà sư (thiền phái Trúc Lâm) trong xã hội đương thời, là một biện pháp hoằng dương Phật pháp (hỗ trợ dân làm dân quý, khiến dân tin theo).
VỀ MỸ HỌC
Bộ mộc bản được khắc công phu, cầu kì, tốn kém nhiều công sức. Người thợ khắc gỗ Việt Nam phải là người đa năng: giỏi chữ Hán/chữ Nôm, có bàn tay khéo léo có con mắt tinh tường, bản tính kiên trì/ nhẫn nại/ thận trọng và trình độ thẩm mỹ rất cao mới tạo ra được các mộc bản này.
Bình luận